Birçok kişi tarafından drone olarak da bilinen insansız hava araçları (İHA), son zamanlardaki gelişimi ile teknoloji alanında da büyük önem kazanan bir sektör olmaya başlamıştır. Aynı zamanda  askeri alanlar, sivil veya ticari pazarlar gibi alanlarda yapmış olduğu görevlerin üzerine , yapay zekayı da bu araçlara entegre ettiğimizde bu iki önemli teknoloji birçok farklı alanlarda geleneksel modellere de büyük ölçüde meydan okumaktadır.

İHA Teknolojilerini Temelleri

İHA, içerisinde herhangi bir pilota ihtiyaç duymadan uzaktan ya da otonom olarak kontrol edilerek havada uçabilen araçlardır. Bu araçlar büyük askeri sistemlerden küçük ölçüdeki tüketici dronlarına kadar birçok çeşitte boyutlara ve şekillere sahiptirler.  İHA sistemleri diğer büyük ve uçabilmesi için bir pilot gerektiren hava araçlarıyla karşılaştırıldığında keşif, fotoğraflama , bilgi aktarımı ve sağlamış olduğu güvenlik bakımından çok daha etkili bir araç olarak öne çıkmaktadır.

Bir İHA’nın temel bileşenleri şunlardır:

Uçuş Kontrol Sistemi (FCS): Dronun kararlılığını, navigasyonunu ve hareketini yönetir.

İtki Sistemi:  Genellikle bataryalar veya yakıtla çalışan motorlar ile güç sağlanır.

İletişim Sistemi: İHA ile operatör arasındaki uzaktan kontrol veya veri iletimini sağlar.

Sensörler: GPS, kameralar, lidar ve radar gibi çevresel verileri toplayan cihazlar.

Yapay Zeka Teknolojisinin Temelleri

Yapay zeka akıl yürütme, problem çözme, algılama, dil anlama ve karar verme gibi bilişsel süreçleri içeren, insanlar tarafından yapılan hareketleri ve insan zekasını taklit eden ve topladıkları bilgileri kullanarak kendilerini geliştirebilen sistemlerdir. Bu yapay zekanın temel bileşenleri arasında makine öğrenimi, derin öğrenme , doğal dil işleme ve görüntü işleme yer alır.

Bu teknolojiler İHA’lar için de çok önemlidir çünkü navigasyon ,uçuş yönetimi, çevresel etkileri algılama ve bunlara karşı otomatik ve anlık karar alma gibi alanlarda insanlara gerek kalmadan hızlı ve yüksek performansla çalışabilen sistemlerdir. Özellikle otonom İHA’lar , yapay zeka algoritmalarını kullanarak kararlar alabilir ve görevlerini bağımsız bir şekilde yerine getirebilir.

Yapay zeka ve makine öğrenmesi hakkında daha fazla bilgi edinmek istiyorsanız ilgili makale için buraya tıklayınız.

Yapay Zeka’nın İHA’lardaki Rolü

Otonom Navigasyon

Yapay zeka, İHA’ların insan müdahalesi olmadan seyahat etmelerini sağlar. Makine öğrenimi algoritmalarıyla donatılmış dronlar, desenleri tanıyabilir, engelleri tespit edebilir ve en iyi uçuş yollarını belirleyebilir.

Örneğin, bir arama-kurtarma görevindeki yapay zeka entegreli bir drone, tehlikeli arazileri haritalayabilir, mahsur kalan kişileri tespit edebilir ve enkazlardan kaçınabilir ve bunları sürekli uzaktan rehberliğe gerek duymadan yapabilir.

Karmaşık Görevlerin Otomasyonu

• İnsansız hava araçları (İHA’lar), karmaşık görevleri otomatik olarak yerine getirebilecek şekilde tasarlanmış sistemlerdir. Tarım sektöründe, İHA’lar, tarladaki bitki örtüsünü analiz edebilir ve buna göre sulama ya da gübreleme işlemlerini otomatik olarak gerçekleştirebilir.
• Askeri alanda ise, İHA’lar  gözetim, keşif, veri aktarımı ve hedef belirleme gibi görevleri bağımsız olarak yerine getirme kapasitesine sahiptir.
• Lojistikte ise, İHA’lar paketleri doğru şekilde yönlendirerek en hızlı dağıtım güzergahını seçebilir ve bu sayede kuryelere ihtiyaç olmadan daha hızlı ve seri bir dağıtım olur.

Yapay Zeka Entegreli İHA’ların Kullanım Alanları

 1.Askeri Alanlar : Askeri alanlarda sahip olunan stratejiye göre gözetleme, keşif ve savaş operasyonları için yapay zekalı İHA’lar kullanılmaya başlanmıştır. Bu dronlar, tehditleri tanımlayabilir, sınırları izleyebilir ve minimum insan müdahalesiyle görevleri yerine getirebilir. İnsansız hava araçları bu durumda günümüzde tercih edilen en etkili savaş araçlarından biri olarak öne çıkmaktadır.

2. Tarım: Tarım alanında ise İHA’lar, yapay zeka teknolojisinin kullanılması ile yüksek verimlilik sağlar. Yüksek çözünürlüklü kameralar ve sensörlerle donatılmış olan İHA’lar yukarıdan geniş çapta almış olduğu görüntülerle analizleri yapıp verim tahminlerinde bulunabilir ve ekim desenlerini optimize edebilir. Aynı zamanda otomatik olarak sulama, gübreleme ve hastalık teşhisi yapabilirler.

 3. Lojistik ve Teslimat: Paket teslimatında da büyük ölçüde kolaylık sağlamaktadır . Özellikle Amazon ve UPS gibi şirketler, kargolarının teslimatı için yapay zeka entegreli insansız hava araçlarını kullanmaya başlamışlardır. Bu araçlar teslimat rotalarını daha optimum şekilde tespit edebilir ,  zamanında ve seri bir dağıtım imkanı sunabilir.

4. Afet Yönetimi ve Arama-Kurtarma: Yapay zeka entegreli  İHA’lar , doğal afetlerin yaşandığı durumlarda , etkilenen alanları analiz edip haritalamak, hayatta kalanları ve yardıma ihtiyacı olan insanları bulmak için hızlı ve etkili bir yöntemdir. Gerekli, ihtiyaç olan malzemeleri ulaştırmak için kritik bir öneme sahiptir. İnsanların rahatlıkla ulaşamadığı konumlarda ve tehlikeli koşullarda çalışabilme kabiliyetleri , bu araçları acil durum senaryolarında önemli bir konuma yerleştirmektedir.

5. Çevresel İzleme: Yapay zekalı insansız hava araçları çevre izleme görevinde , ekosistemleri incelemek, hava kirliliği, çevre kirliliği , ormansızlaşmayla mücadele gibi konularla mücadele etmek için kullanılmaktadır ve bu verileri hızlı bir şekilde analiz ederek, erken uyarı sistemlerinin geliştirilmesini sağlar.

Zorluklar ve Etik Düşünceler

Bu çalışmaların ne kadar yüksek potansiyelleri olsa da bir takım zorlukları da beraberinde getirmektedir:

    1. Güvenilirlik: Her ne kadar yapay zekalı sistemler güçlü olsa da kusursuz değillerdir. Yapay zekanın eğitiminde verilen kötü eğitim ve veriler neticesinde önemli ölçüde sonuçlar doğurabileceğini de göz önünde bulundurmak gerekir.

    2. Verilerin Saklanması ve Gizliliği: Yapay zekalı bu sistemler büyük miktarda veri toplarlar ki zaten toplamaları da  gerekir ve bu verilerle daha rahat çalışırlar ancak bu da gizlilik sorununu ortaya çıkarır. Bilgilerin çalınması ve verilere izinsiz ulaşılması gibi endişeleri de gündeme getirir

    3. Etik Düşünceler: Yapay zekaya sahip bu araçların özellikle askeri alanlarda kullanımım konusunda , yaşanan durumlarda karar verme , bazı istenmeyen zararlar ve hesap verebilme konusunda etik birtakım endişeleri de ortaya çıkmaktadır.

Yapay Zeka ve İHA Teknolojilerinin Geleceği

Biraz da bu araçların geleceğini düşündüğümüzde yapay zekanın daha da gelişmesiyle birlikte İHA’ların da kullanım ve çalışma imkanlarının genişleyeceğini söylemek elbette mümkün. Gelişmiş makine öğrenimi modelleri ve kuantum bilişimi gibi yenilikler, yapay zeka entegreli dronların kabiliyetlerini de büyük ölçüde arttıracaktır.

Gelecekteki uygulamalar şunları içerebilir:

Akıllı Şehirler: Dronlar, akıllı şehir planlamalarında trafik yönetimi, hava kalitesini kontrol etme ve birtakım kamusal hizmetlerin yapılmasında kullanılabilir.

Uzay Keşfi: İnsansız Hava Araçları (İHA) ve Yapay Zeka teknolojisinin birleşimi, Dünyadaki çalışmalarının yansıra uzay keşfi için de bize heyecan verici çalışmalar sunmaktadır. Diğer gezegenleri keşif durumunda , arazileri modelleyip haritalama ve araştırma yapmada kritik rol oynayabilir.

Kentsel Hava Ulaşımı: Yapay Zeka entegreli İnsansız Hava Araçları (İHA) , kentsel hava mobilitesi (UAM) alanında büyük ölçüde bir devrim yaratma potansiyelindedir. Yoğun şehir alanlarında insanların ve eşyalarının taşınmasını sağlayan, havadan ulaşım çözümleri sunan bir sistemdir. Buna örnek olarak Otonom Hava Taksileri gelecekte şehir içi ulaşımı kolaylaştırmak adına şüphesiz büyük öneme sahip olacaktır.

Sonuç

Yapay zekalı İHA teknolojileri, gökyüzüyle etkileşimimizi köklü bir şekilde değiştiren bir model olmaktadır. Yapay zekalı otonom dronların çok yönlülüğü, bu sektörde devrim niteliğinde dönüştürme ve dünya çapında bir değişim ve etki potansiyelindendir. Ancak bu devrimsel teknoloji yapay zekanın gelişimine bağlı ve hala zaman alabilecek olduğunu göz önünde bulundurmamız gerekmekte.

İHA’lar hakkında daha fazla bilgi edinmek istiyorsanız buraya tıklayabilirsiniz.

Diğer yazılarıma ulaşmak için buraya tıklayabilirsiniz.